تحلیل فعل اختیاری انسان بر اساس وحدت مفهومی، تشکیکی و شخصی وجود

مسأله فعل اختیاری انسان از یک سو با برخی از صفات الهی مانند: توحید- افعالی- ، علم، اراده، قدرت و از سوی دیگر با بعضی از آموزه های دینی مانند: بهشت، جهنم، تکلیف و ... کاملاً مرتبط است. در تبیین این مسأله برخی جانب جبر رفته اند و برخی قائل به تفویض شده اند. از اهداف پژوهش حاضر آن است که تحلیل فعل اختیاری انسان  به گونه ای صورت پذیرد که هماهنگ با صفات الهی و مؤید آموزه های دینی باشد. از این رو در این پژوهش به تحلیل فعل اختیاری انسان بر اساس وحدت مفهومی، تشکیکی و شخصی وجود پرداخته شده است و سپس میان نتایج این تحلیل ها با محتوای نصوص دینی، مقایسه ای صورت گرفته است . در ادامه با روش تحلیلی ، ابعاد فعل اختیاری انسان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. از یافته های تحقیق آن است که: هریک از این سه تحلیل، منطبق با برخی از آیات قرآن کریم است و افعال اختیاری انسان اعم از حسنه و سیّئه دارای دو بُعدِ حقّی و خَلقی است، این افعال از جهت وجود و تحقق «مِن عندالله» است؛ اما از جهت چیستی و اتصاف فعل به وصف خوبی و بدی، افعال حسنه به خداوند متعال و انسان بر می گردد؛ اما افعال سیّئه از جانب خود انسان است.